‘… Darum ist das Orgel-Büchlein das Wörterbuch der Bach’schen Tonsprache. Von hier muss man ausgehen, wenn man verstehen will, was er in den Themen der Kantaten und Passionen ausdrücken will.’
(Albert Schweitzer)
In de Adventstijd verschijnen wekelijks enkele korte video's met koralen uit het Orgelbüchlein.
Bach componeerde dit werk in de jaren 1713-1717. Hij was toen werkzaam als hoforganist te Weimar. De opzet was een groot aantal koraalvoorspelen te componeren in de volgorde van het kerkelijk jaar. Zijn creativiteit en fantasie bij het bedenken en uitwerken van een suggestieve beeldentaal en zijn verbeeldingskracht ten aanzien van het aanbrengen van muzikale symbolen waren welhaast onuitputtelijk. Bach gaf aan het Orgel-Büchlein de volgende titel:
‘Orgel-Büchlein, worinne einem anfahenden Organisten Anleitung gegeben wird, auff allerhand Arth einen Choral durchzuführen, anbey auch sich in Pedalstudio zu habilitieren, indem in solchen darinne befindlichen Chorälen das Pedal gantz obligat tractiret wird’
‘Dem Höchsten Gott allein zu Ehren,
Dem Nächsten draus dich zu belehren’
Bach deelde ruimte in voor 164 koralen, maar uiteindelijk heeft hij er maar 46 uitgewerkt. De andere pagina’s bleven leeg.
In het begin van de vorige eeuw verrichtte Albert Schweitzer baanbrekend werk door als één der eersten aan te tonen dat Bach in zijn woordgebonden composities zoals cantates en koraalbewerkingen tekst en muziek op geniale wijze met elkaar in verbinding brengt. De aanzet tot het schrijven van zijn boek over Bach was eigenlijk ontstaan tijdens de orgellessen, die Schweitzer in Parijs ontving van Charles-Marie Widor. Deze liet zich nogal eens ontvallen, dat hij niet begreep waarom Bach tot een bepaalde bewerking was gekomen, waarop Schweitzer hem antwoordde, dat je de volledige tekst van het koraal zou moeten lezen om iets meer van Bachs bedoelingen te begrijpen. In de teksten (die o.a. gaan over de geboorte, het lijden, sterven en de opstanding van Christus) worden dikwijls dichterlijke beelden gebruikt, ontstaan vanuit menselijke gevoelswaarden. Juist deze menselijke beelden vormen aanknopingspunten, in de retorica ‘loci topici’ genoemd, om een goede ‘inventio’ te bedenken voor die speciale tekst.
Nun komm, der Heiden Heiland BWV 599
Gottes Sohn ist kommen BWV 600
Gelobet seist du, Jesu Christ BWV 604
Herr Christ, der einig Gottes Sohn BWV 601
Lob sei dem allmächtigen Gott BWV 602
Puer natus in Bethlehem BWV 603
Vom Himmel hoch, da komm ich her BWV 606
Vom Himmel kam der Engelschar BWV 607
Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor het laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie.